"Η ΜΟΝΑΞΙΑ ΤΟΥ ΣΚΟΤΕΙΝΟΥ ΘΑΛΑΜΟΥ" (Ή Το Τρισυπόστατο Του Φωτογράφου στην Ψηφιακή Εποχή) (Ξεκίνησα ένα Σαββατιάτικο πρωινό να διαβάσω/δω το φωτογραφικό άλμπουμ του Θανάση Lomef Ζαχαρόπουλου 11x11. Μόλις διάβασα μονάχα την πρώτη πρόταση από την εισαγωγή, μια έκρηξη πλημύρισε όμορφα μέσα μου και αμέσως άρχισα να γράφω αυτή τη σκέψη, αυτή την ιδέα: "Η ΜΟΝΑΞΙΑ ΤΟΥ ΣΚΟΤΕΙΝΟΥ ΘΑΛΑΜΟΥ ή Το Τρισυπόστατο Του Φωτογράφου στην Ψηφιακή Εποχή" "While technology was facilitating the escape of painters from their studios into the brilliant sunlight, early photographers remained sinister lonely alchemists sitting quietly in darkened rooms… " by Anurag Jain). Τι απέγινε η δημιουργική μοναξιά του φωτογράφου στην ψηφιακή εποχή; Τι απέγινε η μοναξιά του σκοτεινού θαλάμου; Τι απέγινε η σχεδόν ψυχαναλυτική, ασκητική πολλές φορές επαφή του φωτογράφου με τον εαυτό του και το έργο του. Αυτή η ταυτόχρονη αποκλειστική επικοινωνία τριών σημείων. Των τριών "παράλληλων κόσμων" που ζουν μέσα στο φωτογράφο και μόνο σε αυτόν από όλες τις άλλες κατηγορίες καλλιτεχνών. Του Φωτογράφου, του Εαυτού του και του Έργου του. Ο Φωτογράφος: από τη μια, ως κοινωνική προσωπικότητα που εναλλάσσεται μέσα στον πραγματικό κόσμο και μεταλλάσσεται από αυτόν. Έρχεται σε κοινωνία με το θέμα που φωτογραφίζει, τον άψυχο ή έμψυχο εξωτερικό κόσμο. Όμως πάντα, μα πάντα, αυτός ο κόσμος που φωτογραφίζεται διατηρεί τον δικό του προσωπικό χώρο φορτισμένο έντονα με μια ενέργεια ξένη απέναντι στο δημιουργό "νέων" εικόνων -αυτού του ίδιου κόσμου. Μια ενέργεια και ένα χώρο όπου ο φωτογράφος προσπαθεί να εισχωρήσει για να τον αναδομήσει. Ο Εσωτερικός του Κόσμος: Από την άλλη είναι και ο καλά κρυμμένος εσωτερικός κόσμος του φωτογράφου. Εκείνος που, σαν τη μηχανή αυτοκινήτου, δεν είναι ορατός στον έξω κόσμο κι όμως υπάρχει και τον κινεί. Ένας εσωτερικός εαυτός/κόσμος που ανακαλύπτεται στον καθένα μας μόνο στο ντιβάνι του ψυχαναλυτή ή στο σκοτεινό θάλαμο. Οποιοσδήποτε άλλος τρόπος είναι , κατά τη γνώμη μου, τυχαίος και μη αναγκαστικός. Οι περισσότεροι από εμάς τους ανθρώπους προτιμάμε να μην αποκαλύπτεται καθόλου η εσωτερικότητα μας, ακόμα και σ’ εμάς τους ίδιους. Μόνο που αυτό, κατά τη γνώμη μου, δεν μπορεί να αποφευχθεί στο σκοτεινό θάλαμο, σε εκείνη δηλαδή την τεχνική διαδικασία εξόρυξης, του φωτογραφικού έργου. Εξόρυξης ενός υπαρκτού κόσμου προβολής της εσωτερικότητας του δημιουργού. Εξόρυξης από ένα "αρνητικό" κόσμο, ενός παράλληλου και αντικατοπτρικού "θετικού". Άλλωστε με αρκετή δόση συμβολισμού αυτή είναι η τεχνική διαδικασία στο σκοτεινό θάλαμο. Η εξόρυξη της θετικής εικόνας της πραγματικότητας από το αντίστοιχο αρνητικό της. Εδώ, σε αυτό το χώρο –του σκοτεινού θαλάμου- είναι που καταλαβαίνουμε τη λάθος επικρατούσα έννοια της ΛΕΞΗΣ "αρνητικό". Εδώ και στα μαθηματικά. Δεν πρόκειται για μια βδελυρή έννοια που πλουτίζει το ανθρώπινο λεξιλόγιο φορτίζοντας μας, ψυχολογικά και συναισθηματικά, με κάτι που πρέπει να αποφεύγουμε άνευ όρων. Με αυτή την τεχνική διαδικασία στο σκοτεινό θάλαμο ο άνθρωπος έρχεται σε επαφή με πρακτικό και όχι θεωρητικό τρόπο, με την πραγματικότητα της έννοιας "του αρνητικού κόσμου". Εκείνου που βρίσκεται απέναντι μας, σε ίση απόσταση και αποτελεί μια σαφέστατη και ακριβής αντιπαραβολή της αντίστοιχου θετικού κόσμου. Δυο εικόνες του ίδιου ταυτόσημου "χρόνου" δομημένες με αντίθετα συστατικά μα όχι, και σε καμία περίπτωση όχι η μία εικόνα να αναιρεί την άλλη. Απλά στην "θετική" διάσταση της εικόνας του πραγματικού κόσμου έχουμε ζωή και εμείς ως όντα. Είναι λογικό λοιπόν αυτή την εικόνα να καταλαβαίνουμε και καλύτερα. Το Έργο του: Τέλος τρίτη υπόσταση του φωτογράφου, αποτελεί το έργο του η φωτογραφία ως καλλιτεχνικό έργο δεν είναι σε καμία περίπτωση περιγραφή του κόσμου. Δε μας ενδιαφέρει σε ποιο σημείο της γης βρίσκεται αυτό που απεικονίζεται όπως και πότε δημιουργήθηκε. Δε μας ενδιαφέρει η περιγραφή του πότε και του που, διαμέσου του φωτογραφικού έργου, όπως επίσης δεν μπορεί αυτό να φορτιστεί και με την εξήγηση του κόσμου. Ας μην το φορτώνουμε με μια υπόσταση που το αδικεί και που άλλα μέσα, όπως η γραφή και η κινούμενη εικόνα του βίντεο, μπορούν να επεξηγήσουν καλύτερα. Επίσης θα αποτολμήσω να αφαιρέσω και τη συμβολική αναπαράσταση του κόσμου από το καλλιτεχνικό φωτογραφικό έργο. Δε βρίσκω την ανάγκη, της με κάθε τρόπο "σκηνοθεσίας" στη φωτογραφία, μετατρέποντας τη σε μια συμβολική ερμηνεία του "υπαρκτού" κόσμου. Η φωτογραφία δε μπορεί σε καμία περίπτωση να φέρει το βάρος της περιγραφής, εξήγησης ή συμβολικής αναπαράστασης τούτου του κόσμου. Το καλλιτεχνικό φωτογραφικό έργο είναι μια δημιουργία. Δημιουργία ενός ατόμου που οι πολλαπλές εκφάνσεις της πραγματικότητας που έχει ζήσει, τον συνθέτουν σε μια προσωπικότητα. Ο φωτογράφος δε δημιουργεί απλά ένα καλλιτεχνικό έργο… Το Τρισυπόστατο Του Φωτογράφου: Τούτες οι τρεις υποστάσεις του φωτογράφου: Της κοινωνικής του προσωπικότητας, του καλά κρυμμένου εσωτερικού του εαυτού και του έργου που έχει ήδη συντελεστεί ως λανθάνουσα εικόνα στο φιλμ, συνυπάρχουν αναγκαστικά ως τρεις αυθύπαρκτες υποστάσεις στο σκοτεινό θάλαμο. Μόνο ο φωτογράφος, απ’ όλες τις άλλες κατηγορίες καλλιτεχνών, ήταν αναγκασμένος στην τεχνική διαδικασία "της εμφάνισης" του έργου του στο σκοτεινό θάλαμο. Ήταν απαραίτητο -μιας και δεν υπήρχε άλλος τρόπος- να παραμείνει μόνος στο σκοτεινό θάλαμο ώστε να "εμφανίσει" τα φιλμ και τις φωτογραφίες του. Δηλαδή να φέρει στο εδώ και το τώρα, την καλά κρυμμένη λανθάνουσα εικόνα. Την εικόνα του υπαρκτού κόσμου η οποία είχε απορροφηθεί με ένα απλό κλικ στο ανεμφάνιστο φιλμ. Δε μοιάζει λίγο με τον καλά κρυμμένο, βαθύτερο εαυτό μας; Με τη λανθάνουσα εικόνα του εγώ μας; Και από την άλλη το ασυνείδητο να ξετυλίγεται και να τυλίγεται με το συνειδητό, με την κοινωνική υπόσταση του φωτογράφου και να συνθέτεται η υπόσταση του φωτογραφικού έργου που σιγά-σιγά έβλεπε να εμφανίζεται μαγικά σε ένα άσπρο χαρτί μέσα σε κάποιο χημικό. Η ψηφιακή εποχή που διανύουμε προσφέρει τεράστια πλεονεκτήματα στη δημιουργία φωτογραφικού έργου. Προσφέρει τη μείωση δραματικά του χρόνου και τω χρημάτων που αφειδώς δαπανούνταν στο σκοτεινό θάλαμο. Χρόνο και χρήματα που μεταφράζονται πια σε βιβλία, ταξίδια, εξοπλισμό δηλαδή σε μεγαλύτερη και ποιοτικότερη ανάπτυξη του καλλιτεχνικού έργου. Τώρα με ένα μέσο εξοπλισμό, ο φωτογράφος διαθέτει τις ίδιες τεχνικές δυνατότητες παραγωγής εικόνων που είχε και στην εποχή της αναλογικής φωτογραφίας. Κάτι τέτοιο έχει απαγκιστρώσει τους δημιουργούς από αγκυλώσεις που στέκονταν τροχοπέδη στο έργο τους. Κι αυτό όσον αφορά τα χρήματα! Ο χρόνος όμως; Τι γίνεται με το χρόνο "αναγκαστικής μοναξιάς" του καλλιτέχνη στο σκοτεινό θάλαμο; Τι γίνεται με αυτή την απαραίτητη, όπως αποδεικνύεται, συνύπαρξη των τριών υποστάσεων που προαναφέρθηκαν; Συνύπαρξης που λειτουργούσε εποικοδομητικά στην εξέλιξη του φωτογράφου και του έργου του. Ακόμα κι αν δεν το καταλάβαινε, ακόμα κι αν δε γινόταν συνειδητά. Ο δημιουργός βίωνε μια αποκάλυψη που τώρα στην ψηφιακή εποχή, αφήνει ένα κενό το οποίο επιζητεί παθιασμένα την αναπλήρωση του. Ζούμε τις πρώτες μέρες μιας ανατροπής καθώς, με την έλλειψη της, αποδεικνύεται ότι "Η Μοναξιά Του Σκοτεινού θαλάμου" ήταν κάτι παραπάνω από μια αναγκαστική τεχνική διαδικασία εμφάνισης και εκτύπωσης. Κάτι παραπάνω από ένα κομβικό σημείο επικοινωνίας. Ήταν ο ομφαλός της Γής για τις τρεις υποστάσεις του κόσμου. Η ύπαρξη του Φωτογράφου, Το Εγώ του, και Το Έργο του σε μια δημιουργική …σύνθεση μιας πραγματικότητας που δεν υπάρχει παρά μόνο γιατί φωτογραφήθηκε! Γιώργος Σαββάκης (Ηράκλειο / 06 Μαρτίου 2010) (Εκδόθηκε στο φωτογραφικό περιοδικό  ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ, Τεύχος #25 - "Μαύρη Καλλονή", τον Απρίλιο του 2011)